Navlun Nedir? Taşıma(Navlun) Sözleşmesi Nedir? Navlun Sözleşmesinin Unsurları Nelerdir?

Adana Avukat, Adana Deniz Hukuku, Deniz Ticareti Hukuku, Ticaret Hukuku, Mersin Avukat, Mersin Deniz Hukuku, Mersin Deniz Ticareti Davaları, İskenderun Avukat, İskenderun Deniz Ticareti, İzmir Deniz Ticareti, İstanbul Deniz Ticareti, Navlun, Taşıma Bedeli, Navlun Sözleşmesi, Taşıma Sözleşmesi, Taşıma Hukuku, Avukat Mustafa Onur Kutlay, Avukat Nazan Akça Subaşı

 

Navlun, navlun sözleşmesi; denizyolu ile yük taşıma taahhüdünü içeren sözleşmedir. 

 

TTK.m.1138/1 hükmü navlun sözleşmesini şöyle tanımlamıştır: " Taşıyan, navlun karşılığında;

 

a) Yolculuk çarteri sözleşmesinde eşyayı, geminin tamamını veya bir kısmını ya da belli bir yerini taşıtana tahsis ederek;

 

b) Kırkambar sözleşmesinde ayırt edilmiş eşyayı, denizde taşımayı üstlenir." 

 

Navlun sözleşmesi, denizyolu ile yapılan yük taşımalarında taşıyan ile taşıtan arasında kurulan sözleşmeir. Navlun sadece denizyolu ile yapılan yük taşımacılığını içerir. Taşıtan ise, taşıyanın yük taşıma taahhüdü karşılığında taşıyana bir miktar para öder. 

 

Navlun sözleşmesi şekle bağlı değildir. Her türlü şekilde yapılır. Uygulamada bütün navlun sözleşmeleri yazılı olarak yapılır. 

 

Navlun Sözleşmesinin Unsurları

 

1-Taşıma Taahhüdü

 

Taşıma taahhüdü sözleşmenin baş unsurudur. Taşıma taahhüdü içermeyen sözleşmeler navlun sözleşmesi olarak kabul edilmez.

 

Taşıtana yüklenilen asli borç YÜK TAŞIMADIR. Yolcu, deniz altı çalışmaları vb. sözleşmeler navlun sözleşmesi sayılmazlar. 

 

Navlun sözleşmesi sadece DENİZYOLU ile yapılır. İç sularda, nehirlerde ve göllerde yapılan taşımalar navlun sözleşmesi sayılmazlar. 

 

Taşımanın başlayacağı noktaya yükleme limanı denir. Taşımanın biteceği nokta ise boşaltma-varma-varış limanıdır. 

 

Yük, yükleme limanında yükletenden teslim alınır. Varış limanında ise gönderilene teslim edilir. Boşaltma limanı ile gönderilenin navlun sözleşmesinde belirtilmesinde gerek yoktur. Sefer sırasında taşıyana veya kaptana bildirilmesi yeterlidir. 

 

Varış limanının her zaman baştan belirlenmesi şart değildir. Taraflar  yaptıkları navlun sözleşmesinde sadece  belirli bir bölge örneği Akdeniz gösterilir ve gemi yolda bu bölge içindeki herhangi bir limana yönlendirilebilir. Ya da varış limanının kaptana belirli bir zaman sonra ya da belirli bir günde bildirileceği kararlaştırılabilir.

 

Taşımanın belirli bir mesafeyi içermesi de gerekir.

 

2- Yük Taşınması

 

Yük, canlı insan dışındaki her türlü unsurlardır. 

 

Kararlaştırılan eşya yerine, aynı varma limanı için, taşıtan tarafından gemiye başka eşya yükletilmek istenilirse taşıyan, bu yüzden durumu güçleşmedikçe bunu kabul ile yükümlüdür. Sözleşmede, eşya ferden belirlenmiş ise bu hüküm uygulanmaz.(TTK.m.1144)

 

Taşıtan ile yükleten, eşya hakkında taşıyana tam ve doğru beyanda bulunmakla yükümlüdürler. Bunlardan her biri, beyanlarının doğru olmamasından doğan zarardan taşıyana karşı sorumludur; bu yüzden zarar gören diğer kişilere karşı ise ancak kusurları varsa sorumlu olurlar.(TTK.m.1145/1)

 

Taşıyanın navlun sözleşmesi gereğince taşıtan ve yükleten dışındaki kişilere karşı olan yükümlülükleri ve sorumluluğu saklıdır.(TTK.m.1145/2)

 

Taşıtan ve yükleten, harp kaçağı veya ihracı, ithali veya transit olarak geçirilmesi menedilmiş olan eşyayı yükler yahut yükleme sırasında mevzuata, özellikle kolluk, vergi ve gümrük kurallarına aykırı hareket ederlerse, taşıyana karşı sorumludur; bu yüzden zarar gören diğer kişilere karşı ise ancak kusurları varsa sorumlu olurlar.(TTK.m.1146/1)

 

Kaptanın onayıyla hareket etmiş olmaları, taşıtan ve yükleteni diğer kişilere karşı sorumluluktan kurtarmaz. Bunlar eşyanın el konulmuş olduğunu ileri sürerek navlunu ödemekten kaçınamazlar.(TTK.m.1146/2)

 

Eşya, gemiyi veya içindeki diğer eşyayı tehlikeye sokarsa, kaptan, bunu karaya çıkarmaya veya zorunluluk hâllerinde denize atmaya yetkilidir.(TTK.m.1146/3)

 

Kaptanın bilgisi olmaksızın gizlice gemiye eşya yükleyen kişi de 1145 inci maddeye göre bu yüzden doğacak zararı tazmin etmekle yükümlüdür. Kaptan bu gibi eşyayı tekrar karaya çıkarmaya ve gemiyi veya diğer eşyayı tehlikeye düşürürse gerektiğinde denize atmaya yetkilidir. Kaptan eşyayı gemide tutarsa, yükleme yerinde ve yükleme sırasında bu gibi yolculuk ve eşya için alınan en yüksek navlunun ödenmesi gerekir.(TTK.m.1147/1)

 

Denizde can ve mal koruma hakkındaki mevzuata göre tehlikeli sayılan eşya kaptanın bunlardan veya bunların tehlikeli cins veya niteliklerinden bilgisi olmaksızın gemiye getirilirse, taşıtan veya yükleten, kendilerine bir kusur isnat edilmese dahi, 1145 inci maddeye göre sorumludur. Bu hâlde kaptan eşyayı her zaman ve herhangi bir yerde gemiden çıkarmaya, imha etmeye veya başka suretle zararsız hâle getirmeye yetkilidir.(TTK.m.1148/1)

 

Kaptan, eşyanın tehlikeli cins veya niteliğini bildiği hâlde, yüklemeye onay vermişse, eşya gemiyi veya diğer eşyayı tehlikeye soktuğu takdirde aynı şekilde hareket etmeye yetkilidir. Bu hâlde de taşıyan veya kaptan, zararı tazmin etmekle yükümlü değildir. Müşterek avarya hâlinde zararın paylaşılmasına ilişkin hükümler saklıdır.(TTK.m.1148/2)

 

3- Denizyolu İle Taşıma

 

Navlun sözleşmesinin olması için deniz yolu ile taşımanın olması gerekir.

 

4- Taşımanın Gemi İle Yapılması

 

Taşımanın gemi yolu ile yapılması gerekir. Bu geminin de deniz ve ticari gemi olması gerekir. Geminin sözleşme ile belirlenmesi kural olarak şart değildir. Sonradan da belirlenebilir. 

 

Çarter sözleşmelerinde istisnai hallerde gemi ismen belirlenip, sözleşmeye yazılır. Bazen de ikame klozu kullanılarak geminin adı belirlenir. Bu kloz ile taşıyana geminin yerine başka gemi tahsis etmek yetkisi tanınır. 

 

Geminin yükün niteliğine göre belirlenmesi de mümkündür.

 

Gemi navlun sözleşmesi ile belirlenmişse taşıyan yükü, taşıtanın onayını almadan başka bir gemiye yükleyemez, yüklerse bu davranışı nedeniyle meydana gelecek zararlardan sorumludur. 

 

5- Taşıyanın Yüke Zilyet Olması

 

Navlun sözleşmesi ile taşınacak olan yük taşıyanın zilyetliğine geçer. Taşıyan yükün, doğrudan ve fer'i zilyetidir. Kaptan da zilyet yardımcısıdır. Taşıyan taşıdığı yüke özen göstermek ve ona hasar ile ziyadan korumakla yükümlüdür. Yük taşıtanın zilyetliğinde kalması halinde navlun sözleşmesi kurulmaz. 

 

6- Navlun Ödenmesi

 

Navlun, taşıma bedeli anlamına gelir. Taşıyanın yükü, navlun sözleşmesi ile belirlenmiş olan yerden yükleyip kararlaştırılmış olan yere kadar taşıması için, taşıtanın ödemeyi taahhüt ettiği ücrete navlun denir.

 

Navlun, sözleşme ile serbestçe belirlenir. Zira sözleşme ile belirlenmemişse yükleme zamanında ve yerinde geçerli olan navlun ödenir.

 

Ücretsiz yapılan yapılan taşımalar navlun sözleşmesi olarak kabul edilmez. Bu durumda vekalet sözleşmesine ilişkin hükümler uygulanır.