EŞ DURUMU NEDENİYLE ATANMA SORUNU
Adana Avukat- Adana İdare Hukuku, Eş Durumu Nedeniyle Tayin Talebi, Atama, Eş Durumu Ataması, İdare Mahkemeleri, Danıştay Kararları, Aile Birliği, Doktor Atamaları, Öğretmen Atamaları, Memur Atamaları
Kamu Görevlileri Eş Durumu Nedeniyle Atanma Taleplerinin Reddedilmesi Sorunu
Kamu görevlilerinin eş durumu nedeniyle atanmalarında bazı kamu kurum ve kuruluşları açısından sorun olmaktadır. Öyle ki; "ihtiyaç", "stratejik personel" vb gerekçelerle kamu görevlilerin eş durumu nedeniyle eşlerinin bulunduğu ile atanma talepleri reddedilmektedir. Ancak bu durum Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine, Anayasaya, yasaya ve diğer mevzuatlara aykırılık teşkil etmektedir.
AİHS'e ve Çocuk Hakları Sözleşmesine Göre Eş Durumu Nedeniyle Atanma Talebinin Değerlendirilmesi
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin özel hayatın ve aile hayatının korunmasıyla ilgili 8. maddesinde “Herkes özel ve aile hayatına, konutuna ve haberleşmesine saygı gösterilmesi hakkına sahiptir”
Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesinde “1. Taraf Devletler, her çocuğun temel yaşama hakkına sahip olduğunu kabul ederler. 2. Taraf Devletler, çocuğun hayatta kalması ve gelişmesi için mümkün olan azami çabayı gösterirler.” ve 18. maddesinde ise öncelikle “ Taraf Devletler, çocuğun yetiştirilmesinde ve gelişmesinin sağlanmasında anne-babanın birlikte sorumluluk taşıdıkları ilkesinin tanınması için her türlü çabayı gösterirler. Çocuğun yetiştirilmesi ve geliştirilmesi sorumluluğu ilk önce anne-babaya ya da durum gerektiriyorsa yasal vasilere düşer. Bu kişiler her şeyden önce çocuğun yüksek yararını göz önünde tutarak hareket ederler. Keza bu sözleşmede belirtilen hakların güvence altına alınması ve geliştirilmesi için Taraf Devletler, çocuğun yetiştirilmesi konusundaki sorumluluklarını kullanmada anne-baba ve yasal vasilerin durumlarına uygun yardım yapar ve çocukların bakımı ile görevli kuruluşların, faaliyetlerin ve hizmetlerin gelişmesini sağlarlar.” hükümleri yer almaktadır.
Anayasamıza Göre Eş Durumu Nedeniyle Atanma Talebinin Değerlendirilmesi
Eş durumu mazereti nedeniyle yer değiştirme isteği anayasal bir haktır.
Anayasa’nın Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler Ailenin korunması ve çocuk hakları başlıklı 41. Maddesine göre “Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilâtı kurar."
Aynı maddenin 2010 tarihinde ilave edilen 3. Fıkrasına göre de “Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir." hükümleri yer almaktadır.
Çeşitli Kanunlara Göre Eş Durumu Nedeniyle Atanma Talebinin Değerlendirilmesi
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunun YER DEĞİŞTİRME SURETİYLE ATANMA başlıklı 72. Maddesine göre “Kurumlarda yer değiştirme suretiyle atanmalar; hizmetlerin gereklerine, özelliklerine, Türkiye'nin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılarak tespit edilen bölgeler arasında adil ve dengeli bir sistem içinde yapılır. Yeniden veya yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda, aile birimini muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak memur olan diğer eşin de isteği halinde ataması, atamaya tabi tutulan memurun atandığı yere 74 ve 76 ncı maddelerde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır."
Yüksek Öğretim Personel Kanunun 10. Maddesine göre Öğretim elamanları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 187- 213 üncü maddeleri ile düzenlenen sosyal hak ve yardımlardan faydalanırlar. 20. Maddesine göre de “Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uygulanır.”
16.08.2014 tarihli 29090 sayılı Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atamalarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Hükümlerine Göre Eş Durumu Nedeniyle Atanma Talebinin Değerlendirilmesi
16.08.2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan ve yayımlandığı tarihten itibaren yürürlüğe giren 29090 sayılı Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atamalarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in Aile Birliği Mazeretine Bağlı Yer Değişikliği başlıklı 4. maddesi "Kamu personeli olan eşinin, kurum içi yer değiştirme suretiyle atanma imkanının olmaması veya mevzuatı uyarınca eşin zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan bir görevde bulunması durumunda bu kapsamdaki eşin bulunduğu yere atanması suretiyle yapılabilir." Hükmü mevcuttur ve söz konusu yönetmelik Bakanlar Kurulu'nun kararı ile çıkarılmıştır. Sağlık Bakanlığının işleme konu olan ilgili yönetmeliği ise 26.03.2013 tarihinde yürürlüğe girdiğinden, yeni yürürlüğe giren yönetmeliğin hükümleri geçerli olacaktır.
Bununla birlikte Yeni Yönetmeliğin Geçici 5. maddesi: "Kamu kurum ve kuruluşları bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde yönetmeliklerini bu Yönetmeliğe uygun hale getirirler. Bu süre içerisinde kamu kurum ve kuruluşlarının yönetmeliklerinin bu Yönetmeliğe aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir." hükmü mevcuttur. Bu hükme göre bazı idarelerin kendi iç yönetmeliğinde eş durumu nedeniyle atama hususunda kamu görevlilerinin yararına olmayacak hükümler mevcutsa o hükümler uygulanmayacaktır.
Belirtmiş olduğumuz AİHS, Çocuk Hakları Sözleşmesi, Kanun hükümleri, yönetmelik ve diğer mevzuatlar AİLE BİRLİĞİNE ÖNCELİK VERİR. EŞ DURUMU NEDENİYLE KAMU GÖREVLİLERİN ATANMASINA KOLAYLIK SAĞLAMAKTADIR.
Aile birliğini zedeleyici her türlü idari işlem hukuka aykırı olduğundan eş durumu nedeniyle atanma talebinin reddedilmesi veya yerine getirilmemesi de hukuka aykırıdır.
